Antonio Escobar de Mendoza, S.J. (Hiszpan, żył w latach 1589-1669) był często cytowanym teologiem moralnym; opublikowano wiele jego prac. Tak podsumował doktrynę probabilizmu: "Chociaż opinia opierająca się na mocniejszej podstawie jest bardziej doskonała i pewna, nikt nie jest obowiązany podążać za tym, co jest bardziej doskonałe i pewne, ponieważ ze względu na niemożność osiągnięcia absolutnej pewności Bóg tego nie wymaga. Bóg wymaga od nas tylko, byśmy postępowali z taką moralną pewnością jaką można mieć w oparciu o opinię prawdopodobnie prawdziwą. Próba postępowania w oparciu o całkowitą pewność byłaby niemożliwym do zniesienia ciężarem i prowadziłaby do niekończących się skrupułów - gdybyśmy w istocie zawsze byli obowiązani postępować w oparciu o opinię bardziej prawdopodobną". Ta probabilistyczna teoria stała się celem złośliwych ataków Pascala i dokonanego przezeń prowokacyjnego wyboru cytatów w Prowincjałkach; to spowodowało, że papież Aleksander VII potępił niektóre mogące w łatwością prowadzić do błędu podstawy tej teorii - choć żaden papież nigdy probabilizmu nie potępił. W istocie wydaje się, że była jedyna napisana przez jezuitę książka, jaką Pascal kiedykolwiek przeczytał. Listy Pascala wcale nie przedstawiały w uczciwym świetle jezuickiego piśmiennictwa na temat moralności, lecz ataki, jakie przypuścił na Escobara były tak wściekłe i zapadające w pamięć, że nazwisko Escobara weszło do języka francuskiego i oznacza lawiranta. Wolter miał usta pełne pochwał dla Listów jako dzieła literackiego, ale był przekonany, że "cała książka opiera się na fałszywym założeniu. Autor w zręczny sposób przypisał całemu Towarzystwu Jezusowemu dziwaczne koncepcje kilku tylko jezuitów; wielu innych członków zakonu miało inne zdanie".
Siły polityczne Europy również zaczęły w tym czasie zwracać pewną uwagę na te nauki moralne, ponieważ w wielu krajach jezuici mieli silny wpływ na sprawy państwowe. Escobar uczył na przykład, że z moralnego punktu widzenia dopuszczalne jest, aby poddany odmówił płacenia podatku, który, według prawdopodobnej opinii, jest niesprawiedliwy. Stąd nie tylko wzburzony Pascal, ale także władze cywilne, zatroskane o swoje dochody, zaciekle atakowały probabilizm.
Tłum. Matjas & JJJ
Siły polityczne Europy również zaczęły w tym czasie zwracać pewną uwagę na te nauki moralne, ponieważ w wielu krajach jezuici mieli silny wpływ na sprawy państwowe. Escobar uczył na przykład, że z moralnego punktu widzenia dopuszczalne jest, aby poddany odmówił płacenia podatku, który, według prawdopodobnej opinii, jest niesprawiedliwy. Stąd nie tylko wzburzony Pascal, ale także władze cywilne, zatroskane o swoje dochody, zaciekle atakowały probabilizm.
Tłum. Matjas & JJJ
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz